nosebo etkisi ne demek?

Nosebo Etkisi

Nosebo etkisi, bir tedavi veya maddeyle ilgili olumsuz beklentilerin veya inançların, gerçekte zararlı bir içeriği olmamasına rağmen olumsuz semptomlara veya yan etkilere yol açması durumudur. Plasebo etkisinin tam tersidir. Kişi, bir tedavinin veya maddenin kendisine zarar vereceğine inandığı için, bu inancın tetiklediği psikolojik ve fizyolojik süreçler nedeniyle olumsuz etkiler yaşar.

Nasıl Çalışır?

Nosebo etkisi, beklentiler, şartlanma ve kaygı gibi psikolojik faktörlerin bir kombinasyonuyla ortaya çıkar. Bir kişi bir tedavi veya madde hakkında olumsuz bir bilgi aldığında (örneğin, yan etkileri okumak), bu durum kaygı ve stres yaratır. Bu da vücutta fizyolojik değişikliklere neden olabilir (örneğin, ağrı algısının artması, mide bulantısı). Bu değişiklikler, kişinin beklediği olumsuz semptomları deneyimlemesine yol açar.

Örnekler:

• Bir ilacın prospektüsünde belirtilen yan etkileri okuduktan sonra, ilacı kullanmaya başlayan bir kişinin, bu yan etkileri yaşamaya başlaması (ilaç aslında bu yan etkilere neden olmasa bile).
• Bir gıdaya alerjisi olduğuna inanan bir kişinin, o gıdayı tükettiğinde alerjik reaksiyon belirtileri göstermesi (gıdada aslında alerjen bir madde olmasa bile).
• Elektromanyetik alanlara (EMF) maruz kalmanın sağlığa zararlı olduğuna inanan bir kişinin, bir baz istasyonunun yakınında yaşadığında baş ağrısı, yorgunluk veya diğer semptomlar yaşaması (baz istasyonundan kaynaklanan EMF seviyeleri güvenli sınırlar içinde olsa bile).

Klinik Önemi:

Nosebo etkisi, klinik uygulamada önemli bir faktördür. Hastaların tedaviye uyumunu etkileyebilir ve gereksiz yan etkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Sağlık profesyonelleri, hastalarına tedavi veya maddeler hakkında bilgi verirken, olumsuz beklentileri en aza indirmeye ve olumlu bir yaklaşım sergilemeye özen göstermelidirler.

İlgili Kavramlar:

• Plasebo Etkisi
• Psikosomatik Hastalıklar